Tussen smartlap en levenslied

Smartlappen: het genre van de heftige persoonlijke emoties, de zo bombastisch bezongen gevoelens van verliefdheid, verlatenheid, verlorenheid, verlies. De sluizen van het sentiment die zich onstuitbaar openen. Met André Hazes, met zijn voorliefde voor het vertolken van de schaduwzijden van het persoonlijk bestaan op zingbare melodieën in mineur, toch wel als de ongekroonde koning van het genre. “Ik zit hier heel alleen kerstfeest te vieren; de straf die ik verdiend heb zit ik uit”.

Over de oorsprong van de smartlap doen verschillende verhalen de ronde. Volgens één versie is de ‘smachtlap’ een in katholieke kringen gebruikte vastendoek. Dit doek, waarop het lijden van Christus staat afgebeeld, bedekt tijdens de vastentijd het altaar. Volgens een andere versie maakten in de Middeleeuwen minstrelen droevig nieuws publiek door middel van liederen. Ze hielden daarbij een stoffen lap omhoog waarop het verhaal in stripvorm stond zodat ook voor de moeilijke verstaander de boodschap te volgen was.

Het levenslied is van een andere orde dan de smartlap. Het overstijgt de persoonlijke emoties van de dichter of de zanger, bevat een moraal, een of meerdere levenslessen voor de toehoorder. Neem bijvoorbeeld Mensch durf te leven met zinnetjes als “Vlieg uit in de lucht, kruip niet in een kooi” en “Wees op je vierkante meter een vorst”. Het leek ons als team mooi om het liturgisch jaar, waarin we ons voortdurend bezinnen op levenslessen uit de bijbel, af te sluiten met een serie luchtige maar niet minder diepgaande muzikale levenslessen.

Zondag 4 juni: Op zoek naar geborgenheid die in mijn hart wonen wil
Lezing Johannes 20: 19-22
Overweging door Claartje Kruijff

Wat is je levenslied? Dat is best wel een grote vraag. Het is mooi om van onze inspiratiebronnen te delen. Maar dat is soms wel makkelijker gezegd dan gedaan. Deze dienst gaat over hoe we geborgenheid kunnen vinden door aan elkaar tevoorschijn te komen. En dat gaat meestal anders dan we tevoren hadden gehoopt of bedacht. Liederen kunnen daartoe belangrijke richtingwijzers en hulpbronnen zijn. In deze dienst hoort u een wellicht voor u nog onbekend lied: One of us van Joan Osborne (1995). Tip: U kunt het eventueel thuis al beluisteren.

Zondag 11 juni: Het Hart eener Deerne
Lezing Jozua 2: 1-21
Overweging door Arjan Broers

“En ondanks heur grote zonde bleef heur hart oprecht en rein.” Drs P schreef dit lied, Het Hart eener Deerne, vol oude woorden, over een naïef kamermeisje dat in de grote stad aan lager wal raakt maar haar waardigheid bewaart. De Dominicus staat in een deel van de rosse buurt van Amsterdam. In onze tijd – maar ook veel eerder al- werken daar vrouwen met allerlei achtergronden en ervaringen. Jezus had een voorliefde voor ‘hoeren en tollenaars’. Het verhaal gaat dat een van zijn voorouders prostituee was. En zelfs als dat niet klopt: de geschiedenis van Rachab is een van die impulsen in de Bijbel om anders naar vrouwen in de prostitutie te kijken.

Zondag 18 juni: Avond
Lezing Prediker 12: 1-7
Overweging door Leontien Dekker

“En de dingen in de kamer worden vrienden die gaan slapen. De stoelen staan te wachten op ‘t ontbijt. En de dingen in de kamer, ik zeg ze welterusten. En de dingen in de kamer zouden levenloze dingen zijn, zonder jou.” Avond van Boudewijn de Groot is een prachtige ode aan de gewone dingen om ons heen. Een mooie aanzet voor een beschouwing over de bezieling van levenloze objecten. Over de verbondenheid van de mens met alles om zich heen.

Zondag 25 juni: En todo amar y servir
Lezing 1 Korinthiërs 13
Overweging door Henk Hillenaar

‘In alle omstandigheden liefhebben en dienen’ is een aansporing die Ignatius van Loyola aan het eind van zijn Geestelijke Oefeningen geeft aan de retraitant. Die woorden zijn in heel veel levens als een soort devies blijven klinken. Sinds een jaar of twintig-dertig is dat devies een lied geworden, een levenslied : opwekkende woorden op een opwekkende melodie. Velen hoorden het voor het eerst zingen toen pater Jan van Kilsdonk in 2008 vanuit de Dominicus werd uitgevaren. Sedertdien is het niet alleen levens- maar ook lievelingslied – in ieder geval van Henk Hillenaar.

In aanloop naar het Pinksterfeest richten wij ons op de geest. De geest die ook ziek kan zijn en dan behandeld moet worden. Blijft er dan nog ruimte over voor ervaringen die je mystiek kunt noemen?

Jung zei: ‘We pathologiseren omdat we niet meer weten hoe we moeten mythologiseren’.

In deze serie van drie vieringen adresseren we de waanzin niet zozeer als een geestesziekte, maar als een uitingsvorm van onze menselijke verbeelding en verlangens. Want misschien is waanzin niet alleen ziek of afwijkend, maar ook iets waar we allemaal iets van hebben. Misschien is het onderdeel van een universeel gebied in het bewustzijn, dat soms duister en onbegrijpelijk is, en soms toegankelijk via verhalen, kunst en muziek.

Zondag 14 mei: Demonen op hun plaats gezet
Lezing Genesis 1: 1-8 & Matteüs 8: 28-34
Overweging door Leontien Dekker

‘Er is niets tegen waanzin, zolang er maar Gods zegen op rust en er bovendien een systeem in zit’. Met deze prikkelende uitspraak van Gerard Reve komen we heel dichtbij een bijbels-theologische duiding van het bestaan van demonen en boze geesten. De theologen K. Miskotte en K. Barth wijzen ons in deze viering naar een hoopgevend perspectief op de waanzin.

Zondag 21 mei: Buiten jezelf zijn
Lezing Matteüs 4: 1-11
Overweging door Berry Vorstenbosch

We leven in een wereld waarin ‘jezelf zijn’ vaak belangrijk wordt gevonden. Maar er zijn allerlei manieren van ‘buiten jezelf zijn’, die niet allemaal per se verkeerd zijn. Bij het oranjegevoel, of als we iemand in staat van dronkenschap meemaken, kunnen we onze wenkbrauwen optrekken. Het ontstijgen van je eigen zelf, met al haar zorgen en begeerten, speelt een belangrijke rol in mystieke scholingswegen. Ook een psychose kan goede elementen bevatten, die later in het leven vruchtbaar gemaakt kunnen worden.

Zondag 28 mei: Adembenemend nieuw – Pinksteren
Lezing Handelingen van de apostelen 2: 1-13
Overweging door Colet van der Ven 

Er zijn wanen in soorten en maten. Mensen die denken dat ze kunnen vliegen, dat ze ledematen hebben van steen, dat ze Jezus zijn –vrij vaak- , of Wilhelmina -vrij zelden- of profeten van de eindtijd. De reactie van de omgeving is er dikwijls een van tegenspreken, ontkennen, relativeren. Zo ook de spottende opmerking n.a.v. de wonderbaarlijke verschijnselen die de leerlingen van Jezus aan den lijve ervaren; “Ze zullen wel dronken zijn”. Toch lijkt hier sprake van iets anders. Maar wat dan? We verbinden het verhaal van Pinksteren met een klassiek Jiddisch lied over een gouden pauw (‘De gouden pauw keert terug’), herschreven en gezongen door Shura Lipovsky.

De zomervakantie komt in zicht. Een tijd om te genieten van mooi weer, om activiteiten te ondernemen die voor ontspanning zorgen, een tijd om de dagelijkse beslommeringen even achter te laten. Zo vanzelfsprekend als het klinkt, is dat niet voor elke Dominicusganger. Niet bij iedereen zijn de middelen voorhanden om in de zomervakantie een leuke activiteit te plannen. De alom gestegen prijzen maken het voor sommige Dominicusgangers nog lastiger. Om de helpende hand te kunnen reiken organiseert het Solidariteitsfonds zondag 14 en zondag 21 mei 2023 de actie “Samen delen voor een fijne zomervakantie”. De Solidariteitsfonds doet een beroep op alle Dominicusgangers die kunnen geven, om dat ruimhartig te doen.

Geven
Wilt u geven, dan is uw bijdrage welkom op rekeningnummer NL 72 INGB 0000224928 t.n.v. Solidariteitsfonds Dominicusgemeente onder vermelding van “gift vakantieactie 2023”. Elke bijdrage is welkom. Geeft u liever contant dan kan dat 14 en 21 mei ook in de bus van het Solidariteitsfonds achter in de kerk.

Ontvangen
Wilt u graag ontvangen, dan kunt u uw aanvraag ook mailen naar solidariteitsfonds@dominicusamsterdam.nl.
Uw mail gaat rechtstreeks naar het Solidariteitsfonds. Een aanvraag per mail kunt u doen tot uiterlijk dinsdag 23 mei 2023.

Hartelijke groeten namens het Solidariteitsfonds,
Wil Raeven

Als men het in de Middeleeuwen over ‘de filosoof’ had, bedoelde men Aristoteles. Als wij het in de Dominicus over ‘de dichter’ hebben, dan gaat het over Huub Oosterhuis.

Niet alleen de meeste liederen die we in de Dominicus zingen zijn door hem geschreven, ook de taal die we gebruiken in het bidden en spreken is door hem gekleurd. Huub Oosterhuis legde het fundament voor de Dominicus door eind jaren zestig met Bernard Huijbers als componist iets nieuws te beginnen: volwaardige liturgische muziek in het Nederlands.

Wat zo razend knap is aan zijn teksten is de verbinding van lagen. Van een hele intieme persoonlijke beleving van het heilige tot een profetische en sociaal betrokken geloof; van teder tot woedend; diep traditioneel en helemaal van nu.

Huub was een monumentale man. Hij stierf nadat zijn dochter Trijntje in onze kerk zijn liederen had gezongen, op de middag van Pasen. Hij volgde dit concert nog volgde via de livestream.

Wij zingen Huub Oosterhuis in ere, tot in lengte van dagen. En bidden dat hij in Licht mag staan.
Zijn uitvaartdienst is na te zien via: https://www.youtube.com/@huuboosterhuisofficial

De Dominicus is bepaald niet de enige kerk waarin zijn liederen gezongen zullen blijven worden. Bovendien zijn, mede door zijn dochter Trijntje en zoon Tjeerd, sommige van zijn liederen inmiddels ook bekend als liefdespoëzie. Wat geschreven werd voor de relatie tussen God en mens wordt ook verstaan door menselijke geliefden – helemaal in de traditie van de minnemystici in de twaalfde eeuw trouwens.

In onze kerk is Huubs weduwe Colet van der Ven actief, als lid van het liturgisch team, geliefd prediker en betrokken kerkganger. We staan om haar heen. Misschien kunnen we dat laten merken door haar te schrijven, een handgeschreven briefje met misschien één zin van Huub Oosterhuis erin die je bij je draagt, of een dierbare herinnering. Stuur het naar het secretariaat, dan zorgen wij dat het bij haar komt, als het stiller wordt.

Namens de mensen van de Dominicus,
Eva Martens en Arjan Broers, pastores

Serie Monologen
Een monoloog is in het theater meestal een gesproken tekst waarbij maar één acteur op het toneel is. Een monoloog spreekt vanuit de binnenwereld, deelt met het publiek wat niet met de andere personages kan worden gedeeld. Zo kan een monoloog ook een brug zijn voor het publiek: wat wij van binnen voelen, maar tegen niemand kunnen zeggen wordt onthuld.
‘Nu ben ik alleen’, zegt Hamlet in Shakespeares beroemde toneelstuk, als verder iedereen het toneel heeft verlaten. Hij spreekt tegen zichzelf – of tegen het publiek – over zijn ware gevoelens: zijn verlangen de moord op zijn vader te wreken en over hoe hij zijn eigen lafheid veracht dat hij het nog niet gedaan heeft. Zo pratend verandert zijn gemoed en beraamt hij een plan dat alleen het publiek kent. Hamlets woorden geven stem aan de listige, wraakzuchtige stem in onszelf, hoe keurig en braaf we aan de buitenkant ook zijn.
Bijbelverhalen vertellen bijna nooit over de psychologie van de personages. Achter één zin gaat soms een wereld schuil. Wat gebeurt er als we stem geven aan de binnenkant van Bijbelse figuren? Wat als de vrouwen die een – vaak naamloze – figurantenrol spelen in het grote verhaal ons deelgenoot konden maken van hun beleving, hun geheimen, van hun geloof? Wat als de slechterik het woord krijgt en zijn kant van het verhaal belicht?
In deze serie werken theatermakers en acteurs mee. De vieringen hebben in plaats van een overweging een monoloog.

Zondag 16 april: Koningin Wasti
Lezing: Ester 1: 10-18
Tekst: Esther van Steenis. Spel: Astrid van Eck

Koningin Wasti was de eerste vrouw van de oneindig rijke Perzische koning Ahasveros. Op de zevende dag van een feest dat hij gaf, vroeg hij haar haar schoonheid te komen tonen. Zij weigerde en werd daarom door hem verstoten.
We leven in een wereld waarin het voor vrouwen niet makkelijk is om ‘nee’ te zeggen. Als een vrouw weigert of voor zichzelf kiest kan dat zomaar haar einde betekenen. Ook nu nog. Een innerlijke monoloog van de mens die voor haarzelf kiest; ondanks de belachelijke gevolgen.

Zondag 23 april: Noahs vrouw
Lezing: Genesis 8: 15-19, 9: 8-16
Tekst en spel: Eva Martens. Regie: Puck van Dijk

‘Het is niet dat ik niet zag dat het slecht ging. Dat ik hem kwijtraakte, met zijn dromen en zijn grote project. Ik leefde. Hij niet. Ik geloofde niet dat het zover zou komen. Toen kwam de regen.’
De vrouw van Noach is niet rechtvaardig als Noach. Zij is niet nuttig als de dieren of hun zonen en vrouwen, die de aarde opnieuw moeten gaan bevolken. Noach en zijn vrouw zijn al oud als ze de ark in gaan. Naäma, zoals zij in de traditie wordt genoemd, mag mee op de ark en wordt van de grote vloed gered, terwijl ze het niet verdiend heeft en ook geen belofte draagt voor de nieuwe wereld waar ze deel van uit mag gaan maken. Of toch wel?

Zondag 30 april: Maria Magdalena
Lezing: Johannes 20: 11-18
Tekst: Alexandra Broeder. Spel: Alexandra Greidanus

De bekende woorden ‘noli me tangere’, die Jezus tegen Maria Magdalena zeg na zijn verrijzenis, kunnen zowel vertaald worden als ‘raak me niet aan’ of ‘houd me niet vast’.
Hoe kunnen wij liefhebben?
Hoe kunnen wij verbinden zonder onszelf te verliezen? Zonder de ander vast te willen houden om een leegte in onszelf op te vullen?
In deze monoloog is niet Jezus maar Maria Magdalena de leraar. Haar krachtige en liefdevolle boodschap wordt vertolkt door de 12-jarige performer Alexandra Greidanus.

Zondag 7 mei: Judas
Lezing: Johannes 13: 12-38
Tekst: Arjan Broers. Spel: Patrick Nederkoorn

Is er iemand in de geschiedenis meer verketterd dan Judas Iskariot? De verrader, die een van de twaalf leerlingen was en degene werd die Jezus uitleverde. Dat deed hij met een kus en hij werd ervoor betaald, wat onthulde hoe verdorven en corrupt hij was.
Vandaag kan hij eindelijk vrijuit spreken. ‘Ben ik echt zo anders dan jij?’ En: ‘Wie heeft zich hier nou opgeofferd?’

In de Goede Week komt alles samen. Hoop op toekomst, vriendschap en verraad, verlangen naar bevrijding, onbegrijpelijk lijden, wanhoop en dood. En: nieuw leven, van God weet waar.
Op verschillende momenten in deze week vertellen we elkaar oude verhalen, waarmee we een ander licht laten schijnen op ons leven nu. En we verwonderen ons.
Kom met ons meevieren, met je stilte, je aandacht, je stem.
Leidraad is dit jaar het evangelie van Lucas.

Zondag 2 april: Palmpasen – Hosannah, Zoon van David!
Lezing Lucas 19: 28-39
Overweging door Henk Hillenaar

Het evangelie van Palmzondag vertelt, heel onverwacht maar daarom veelbetekenend, dat Jezus zich laat toejuichen als ‘Koning die komt in de naam van God’ en vrede op aarde brengt. Wat engelen bij zijn geboorte zongen klinkt, nu zijn dood nabij is, uit de mond van zijn volgelingen. Hun gejuich zal niet lang duren.

Donderdag 6 april: Witte Donderdag – Dwars verbinden
Lezing: Lucas 22: 7-35
Overweging door Annigje Bos

Aan het einde van zijn leven geeft Jezus een bijzonder gebaar mee als erfenis. Het delen van brood en wijn koesteren wij wekelijks als een vanzelfsprekend en liefdevol onderdeel van onze gemeenschap geworden. Maar in oorsprong is het een veel onvanzelfsprekender en dwars gebaar.
Jezus viert Pesach, het feest van Gods trouw en bevrijding uit Egypte. Hij deelt brood en wijn met zijn vrienden, onder wie ook zijn verrader. Ook Judas hoort blijkbaar bij het ‘lichaam van Christus’. Vaak wordt gezegd dat Jezus’ lijden en dood het kwaad in de wereld aan het licht brengt, maar de paascyclus opent juist met een verhaal van dwarse verbinding.

Vrijdag 7 april: Goede Vrijdag – Aanwezig zijn onder het kruis
Lezing Lucas 23: 1-48
Gebed door Marcel Elsenaar

Hoe moeilijk is het om de lijdende(n) te zien en je machteloos te voelen. Hoe kan het dat we deze dag ‘goed’ zijn gaan noemen? Welk goede boodschap kan juist in het samen laten klinken van het lijdensverhaal voor ons oplichten? Op Goede vrijdag bidden wij aan het kruis en huldigen dit met bloemen.

Zaterdag 8 april: Stille Zaterdag – Tot leven geroepen
Lezingen uit Genesis 1, Psalm 114, Lucas 23:46 – 24: 6
Overweging door Arjan Broers

In het donker van de nacht zegenen we licht en herinneren we ons hoe het begon: Schepping, bevrijding, verlossing. Hoe het in zekere zin steeds weer begint, en hoe wij mee kunnen doen. Hoe we steeds opnieuw tot leven worden geroepen.

Zondag 9 april: Pasen – Dit wonderlijke leven
Lezingen: Lucas 24: 1-12 en Exodus 14: 19-29
Overweging door Janneke Stegeman

Misschien voelen wonderen als iets voor een ander type mensen, of voor meer gevorderde gelovigen. Toch is er een wonder waar we allemaal in delen: het wonder dat we leven. Enkel al dat we er zijn.
En in dat leven doen we ervaringen op met het duister, en soms ook met uit het duister te voorschijn komen. Opnieuw tot leven komen als het ware. In de Bijbel staan ook veel van dat soort verhalen, zoals dat van de tocht van de Hebreeërs door de Rode Zee. Alsof ze door de dood heengingen. Deze Paasmorgen zetten we ervaringen van opstaan in het licht.
Ook wordt gedoopt.

In deze veertigdagendagentijd luisteren we naar de klokkenluiders uit de oudheid: de twaalf kleine profeten. We laten hun stem horen en laten het resoneren met wat er in onze tijd klinkt aan tegengeluiden, aan oproepen om tot inkeer en ommekeer te komen. Voor de profeten is recht doen, trouw zijn aan het verbond, de manier om je geloof echt serieus te nemen. En is dat niet waar de veertigdagentijd ons toe uitnodigt: om vaste patronen te onderzoeken en op het spoor te komen waar je trouw aan wilt zijn en om samen een begin te maken met de verandering of beweging die daarvoor nodig is. Een omkering, vertragen of juist versnellen?

De profeten geven ook een stem aan God zelf. We zullen horen over de worstelingen van God, die zit te dubben en twijfelen. Ook voor die innerlijke herkenbare tegenstrijdigheden en emoties willen we ruimte maken in deze periode van inkeer en vasten. De inspiratie voor deze diensten komt onder andere uit de nieuwe vertaling met commentaar die Gerard Swüste recent schreef.

Aswoensdag 22 feb.: Hoor het woord van de Levende
Lezing: Hosea 14: 2-10
Overweging door Marcel Elsenaar

De teksten van grote en kleine profeten sporen ons aan om met een andere blik naar onszelf en onze wereld te kijken. Op Aswoensdag maken we een soort draai door te stoppen met het normale. Of je nu gaat vasten, wandelen, aandacht oefenen of welke vorm van onderbreken van het vanzelfsprekende, dat maakt niet uit. We maken ruimte voor de stem van de levende, zoals de profeet Hosea het uitdrukt. Je bent uitgenodigd! Laat je aanspreken en ontdek waar je trouw aan wilt zijn.

Zondag 26 feb.: Wij kleine profeten.
Lezing: Hosea 11:1-11
Overweging door Gerard Swüste

Hosea beleeft aan den lijve wat ontrouw is. Hij begrijpt maar al te goed hoe God zich moet voelen, nu de mensen in het Noordrijk Israël een beeld aanbidden als hun God, nota bene het beeld van een kalf zoals ooit bij de Sinaï. Het beeld wordt door de koning toegesproken met de woorden: ‘Dit is uw God die u uit Egypte heeft geleid’. God is woedend op zijn mensen, zoals Hosea woedend is op zijn vrouw. Maar er is een andere kant. Hosea houdt zielsveel van zijn vrouw, zoals God zielsveel houdt van zijn mensen. Kunnen woede en liefde samengaan?

Zondag 5 mrt.: Kleine profeten, grote mensen.
Lezing: Jona 2: 1-11
Overweging door Mounir Samuel

Hij weigerde naar Nineve te vertrekken, die rebelse Jona. Wij zijn niet anders en gedragen ons ook vaak als koppige Jona’s van het Nineve van deze tijd. We zullen wel in actie moeten komen, voor het water ons echt aan de lippen staat en er niet genoeg walvissen zijn om ons nog te redden.

Zondag 12 mrt.: Kleine profeten, vuile handen.
Lezing: Amos 7: 10-17
Overweging door actievoerders in de klimaatcrisis en Eva Martens

Als kind hebben de meesten van ons geleerd – soms door schade en schande – om ons aan de regels te houden. De regels zijn er immers in het belang van iedereen.
Toch zijn er ook mensen die zich in een groter belang genoodzaakt voelen om ongehoorzaam te zijn. Klimaatacties leverden in de media veel discussie op. Vragen als: ‘Mag je een schilderij in een museum beschadigen om aandacht te vragen voor het klimaat?’ ‘Is deze wijze van aandacht vragen effectief?’ domineerden het gesprek rond de klimaatcrisis. Maar wat beweegt deze actievoerders tot dergelijke en andere soorten van ongehoorzaamheid, wat is het grotere dat hen drijft? En hoe houden ze het vol? En zouden we eigenlijk allemaal ongehoorzamer moeten zijn?

Zondag 19 mrt.: Kleine profeten, boze mannen
Lezing: Maleachi 2: 10-17
Overweging door Janneke Stegeman

De kleine profeten zijn regelmatig boos. Vast en zeker is die woede deels rechtvaardige woede. Woede die wordt opgewekt door onrecht en ons kan inspireren. Het is verleidelijk en gevaarlijk profeten van toen en nu heilig te verklaren, als de tegenstanders van het establishment. Nu zijn deze twaalf profeten twaalf mannen. Wij lezen hun woorden in een tijd waar boze, gekrenkte, ‘entitled’ mannen op verschillende plekken opduiken. Wat gebeurt er als we deze profeten óók zo lezen, als boze mannen?
In deze dienst vindt het ritueel van de handenwassing plaatst.

Zondag 26 mrt.: Kleine profeten – Kinderdienst
Lezingen uit Habakuk 1 en Micha 4
Overweging door Arjan Broers

Soms snap je niets van de wereld en niets van God. Zeker als er zo veel is dat niet klopt, waar je boos of verdrietig van wordt. Stop het niet weg, zeggen de kleine profeten tegen ons, grote mensen en ook kinderen. En ook zeggen ze: houd niet op met dromen van een andere wereld, een wereld naar Gods hart. Droom er samen van, dan komt het dichterbij.

Zondag 2 apr.: Palmpasen
Overweging door Henk Hillenaar
Donderdag 6 apr. 20:00u: Witte donderdag
Overweging door Eva Martens
Vrijdag 7 apr. 20:00u: Goede vrijdag
Gebed door Marcel Elsenaar
Zaterdag 8 apr. 21:00u: Paaswake
Overweging door Arjan Broers
Zondag 9 apr.: Paasmorgen
Overweging door Janneke Stegeman

Opbrengst van de actie ‘Samen delen voor de feestdagen’
In december voerde het Solidariteitsfonds de actie “Samen delen voor de feestdagen”.
Het doel van de actie was om ervoor te zorgen dat de feestdagen voor Dominicusgangers met financiële zorgen ook echt gezellige en feestelijke dagen zijn. Dat doel hebben we bereikt. Er is ruimhartig gegeven. Alle gulle gevers willen we daarvoor van harte bedanken. Een bijzonder woord van dank gaat uit naar de Dominicusgangers die hun energietoeslag van € 190 hebben gedoneerd. Mede daardoor hebben we alle aanvragers kunnen ondersteunen.
Enkele reacties waaruit blijkt hoe welkom de ondersteuning was:

• We hebben als gezin weer ademruimte gekregen. Nu kunnen we met goede moed het nieuwe jaar in. Onze dank is groot.
• De ondersteuning komt goed van pas. We hoeven nu de aanschaf van noodzakelijke spullen niet weer uit te stellen. Iedereen die heeft gegeven heel hartelijk dank.

Het blijkt weer eens wat we bereiken als we samen willen delen.

Nieuwe Actie van het Solidariteitsfonds: ‘Lezen maakt wijzer’
In aanloop naar de Boekenweek, die dit jaar wordt gehouden van 11 t/m 19 maart 2023, voert het Solidariteitsfonds zondag 5 en zondag 12 maart 2023 de actie ‘Lezen maakt wijzer’.
Met de actie wil het solidariteitsfonds Dominicusgangers ondersteunen voor wie het, door allerlei omstandigheden, niet vanzelfsprekend is dat ze een boek kunnen kopen of het lidmaatschap van de bibliotheek kunnen betalen.
Tegelijk met deze actie kan ook een bijdrage worden gevraagd in de reiskosten die men maakt om naar de Dominicus te komen. We hopen dat u ook deze actie weer ruimhartig wilt steunen.

Geven:
Wilt u geven, dan is uw bijdrage welkom op rekeningnummer NL 72 INGB 0000224928 t.n.v. Solidariteitsfonds Dominicusgemeente onder vermelding van “gift lezen maakt wijzer”.
Elke bijdrage is welkom.
Geeft u liever contant dan kan dat ook op 5 en 12 maart in de bus van het Solidariteitsfonds achter in de kerk.

Ontvangen:
Wilt u graag ontvangen, dan kunt u gebruik maken van een aanvraagformulier. Dit formulier treft u 5 en 12 maart aan bij de informatietafel van het Solidariteitsfonds achter in de kerk. U kunt het formulier deponeren in de bus van het Solidariteitsfonds. U kunt het formulier ook overhandigen aan een van de leden van de werkgroep die voor en na de dienst op 5 en 12 maart achter in de kerk aanwezig zijn en desgewenst informatie verstrekken.
U kunt uw aanvraag ook mailen naar solidariteitsfonds@dominicusamsterdam.nl
Uw mail gaat rechtstreeks naar het Solidariteitsfonds.
Een aanvraag per mail kunt u doen tot uiterlijk dinsdag 14 maart 2023
Kunt u niet mailen, neemt u dan contact op met het secretariaat 020- 6242183 | 06-45503644

Namens het Solidariteitsfonds,
Wil Raeven

Bij verschijnen van een recente bundeling van zijn gedichten (Diepe eb) zei Willem Jan Otten:  Ik denk dat een gedicht probeert onder woorden te krijgen wat het niet kan zeggen en wat het niet kan begrijpen. Een gedicht is zoiets als een gooi, een worp naar het mysterie, zonder dat je het raken kunt. De essentie van poëzie is dat je daarin iets zegt dat je wel beseft, wel voelt, maar niet begrijpt; je probeert het met de woorden van het gedicht aanwezig te stellen. In deze zin is poëzie te vergelijken met religie en met geloof.
Ook als wij in de Dominicus proberen met woorden het mysterie te raken dat we God noemen – of ‘de Levende’ of ‘Ik-zal-er-zijn’ of ‘de Onnoembare’ – dan doen we dat niet met definiërende woorden die betekenissen vastleggen. We zoeken naar woorden, zingen het.

In onze liturgie zijn we ook deel van de christelijke traditie. Sommige woorden uit onze traditie waren ooit heel gewoon en zijn ons nu vreemd geworden. Soms zijn het juist heel gewone woorden, die een vreemde of ‘andere’ betekenis krijgen.
Ons zoeken naar woorden voor wat je niet kunt zeggen gebeurt al sinds de vroegste kerkelijke gemeenschappen. Die formuleringen, de eerste dogma’s, waren doordrongen van een gelovig besef van het onnoembare van God. Ze hebben dus ook altijd iets van een negativiteit en van een dam tegen te eenzijdige, te vierkante, of te radicale duidingen van de Bijbelse benamingen voor God.
Het spreken over God als Vader, Zoon en Geest of over Jezus als Gezalfde en als Zoon van God is altijd een niet-alledaagse, een vreemde taal geweest. Willem Jan Otten zegt, overigens net als de cabaretier Herman Finkers: ook in de liturgie zijn alle woorden die we gebruiken een vorm van poëzie, woorden die het mysterie nooit echt raken, het hooguit present stellen, zonder het daarmee te begrijpen.

Wij willen in deze serie diensten de belangrijkste christelijke dogma’s poëtisch proberen te verstaan, dus vanuit de oproepende, verbeeldende, verdiepende kracht die ‘gewone’ woorden, poëtisch gebruikt, kunnen krijgen.

Zondag 15 januari: De Drie-Ene – over God die met ons gaat
Lezingen: Exodus 34: 1-9; 2 Korintiërs 13: 5-13
Overweging door Germain Creyghton

‘De genade van Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige geest zij met u allen’. Deze prachtige slotwoorden van Paulus’ tweede brief aan de Korintiërs zijn tot een rituele formule geworden waarmee vele kerkelijke vieringen beginnen. Maar wat betekenen ze eigenlijk, voor hem, voor ons? En loopt niet elk spreken over de Drie-Ene God het gevaar een ‘formulering’ te worden? Hoe kunnen die prachtige woorden nog krachtige woorden voor ons zijn? We zullen ze beproeven, als de woorden van een nieuw gedicht.

Zondag 22 januari: Jezus – tussen mens en God
Lezing Filippenzen 2: 6-11
Overweging door Janneke Stegeman

Zonder Jezus was er geen christelijk geloof, en trouwens ook geen Dominicus. Mensen van de weg zijn we, een weg waarop we Jezus telkens weer ontmoeten. Als vreemdeling, als vriend (m, v, x), als obstakel, als God? Binnen christelijke tradities is nooit volledige eenstemmigheid geweest over hoe het zit met Jezus. Tegelijk werd eraan gehecht recht te doen aan twee kanten, aan hoe het goddelijke en het menselijke oplichten in Jezus. Hoe echoën zulke oude woorden en gedachten in onze levens?

Zondag 29 januari: Missa Solemnis
Over het scheppende en herscheppende Woord van God
Overweging door Colet van der Ven

Een vrijwel geheel gezongen liturgieviering. Over de God van Israël, de scheppende God ‘die de aarde boetseerde, grondvestte, vasthoudt.’ De God die ons onophoudelijk zegt: ‘Hier ben ik, woon hier onder mijn woord’. In 1991 verscheen de ‘Missa Solemnis’, een uitgebreide mis van Tom Löwenthal op tekst van Huub Oosterhuis en met een grote bezetting: gemeentezang, twee solisten, koor, koperkwintet, drie slagwerkers, piano en orgel. Een groots geheel van deels bekende liederen van Huub Oosterhuis, waarin het Joodse ‘Hoor Israël’ (Sjema Jisraeel) als rode draad doorklinkt. Uitvoering door het Dominicuskoor en het koor van de Ekklesia Amsterdam, medewerking van diverse musici, onder wie Arjan van Baest en Evert van Merode, algehele muzikale leiding door Tom Löwenthal.

Zondag 5 februari: Als God liefde is moet de Geest poëzie zijn
Lezing: Handelingen 2: 1-11
Overweging door Henk Hillenaar

De Heilige geest is in onze geloofstraditie de ietwat mysterieuze derde Persoon van de Goddelijk Drie-eenheid en het hart van de kerkelijk gemeenschap. Hij of Zij doet in iedere gelovige licht schijnen over wat Vergeving is, en Verrijzenis en Eeuwig Leven. Als God liefde is, moet de Heilige Geest poëzie zijn. Deze is daarom een open en ‘gevaarlijke’ instantie waarop mensen met afwijkende theologische opvattingen zich graag beroepen. De Kerk van Rome met name heeft dan ook eeuwen lang nauwelijks over de Heilige Geest gesproken. Maar onze geest, weten we, is geschapen naar het beeld en de gelijkenis van de Goddelijk Geest, en het is dus zaak de te verstandelijke, dogmatische ontwikkelingen die de christelijke Kerken het geloof hebben doen ondergaan terug te draaien en de Heilige Geest weer poëtisch en vrijmoedig in ons te laten spreken over Gemeenschap, Vergeving, Verrijzenis en Eeuwig Leven.

Zondag 12 februari: Jezus Christus, toch verlosser
Lezingen: Johannes 3: 14-21 en van Mustafa Stitou uit Waar is het lam?
Overweging door Arjan Broers

Dat God zijn zoon zond die met zijn leven betaalde voor onze zonden – er zijn kerken waar je dat wekelijks hoort, maar niet in de Dominicus. Het lijkt zo wreed en primitief en calculerend gedacht, als was zijn dood een kosmische transactie in bloed. Maar stel nou dat er op een dieper niveau waarheid zou schuilen in het dogma dat Jezus Christus ons verlost heeft, wat zou dat dan zijn? Welke gevangenschap of vervreemding raakt hij aan?

In deze advent, de tijd van inkeer en verwachting van de komst van het licht, midden in de duisternis, proeven we van wat stilte en gebed ons te zeggen hebben. Stilte en gebed – het klinkt zo rustig, maar het kan juist heel verontrustend zijn. Waarom zouden we er anders zo moeilijk tijd voor maken?
Stilte kan iets bedreigends hebben. Liever zorgen we voor een volle agenda, voor drukte in ons leven of zelfs in onze huizen en winkelstraten. Stilte kan kaal voelen of eenzaam. Toch zeggen alle wijzen dat stilte essentieel is, dat er misschien zelfs iets van God in te ontmoeten is. In de Dominicus merken we hoe intens gedeelde stilte kan zijn.
In die stilte kan ook gebed opborrelen – en dat is zo mogelijk nog spannender. Vaste formules, dat gaat misschien nog wel, maar durf je in gebed te zien en uit te spreken wat er diep in je leeft? Ook in de verborgen plekken? En ga je het risico aan dat je, door je gebed heen, verandert?
In onze geloofstraditie is dit echter geen genadeloos zelfonderzoek, meer een barmhartig zijn bij wat er is. Het verhaal gaat dat God dat ook doet.

Eerste advent, zondag 27 november 2022: Mij geschiede naar uw woord
Lezing: Lucas 1:26 – 38
Overweging door Juut Meijer

Stilte en gebed zoeken is allereerst iets van samen, zullen velen zeggen. Samen je openen voor wat groter is, samen je laten raken: dat lijkt ons gemakkelijker af te gaan dan alleen. Maar in de stilte van haar huis ervaart een jong meisje, Maria, een ontmoeting op klaarlichte dag. Haar wordt iets aangezegd: een nieuwe geboorte. De vraag is of zij dat zal kunnen laten gebeuren.

Tweede advent, zondag 4 december 2022: Levende stenen
Lezing 1Petrus 2: 4-5
Overweging door Eva Martens

Advent wordt traditioneel gezien als een tijd van inkeer, verwachten, verstillen. Tegelijk is de tijd voordat God als mensenkind op aarde komt chaotisch: vol rampspoed, onheil en duisternis. Dat is in de Schrift zo, en vandaag ook. Het is dan verleidelijk om jezelf terug te trekken in het spirituele, de wereld even te vergeten. Toch roept het evangelie op om contemplatie te combineren met actie.
In deze meditatieve viering onderzoeken we uitnodiging om ‘levende stenen’ te zijn. Om, zo beperkt als we zijn, bouwsteen te zijn voor iets groters.

Derde advent, zondag 11 december 2022: Laat ons bidden
Lezing: Psalm 42 en Filippenzen 4: 4-7
Overweging door Henk Hillenaar

Het gebed kan de enige plaats in je leven zijn waar je ‘alles over jezelf zegt’. Bij een verborgen God is wat je zegt immers veilig. Als je die moed hebt en zo een helderder en zelfs gelukkiger mens wordt, ontdek je steeds weer dat de God tot wie je bidt net als jijzelf verandert. En misschien ook dat bidden het meest zinvol en waarachtig is wanneer je het samen doet, bijvoorbeeld in de Dominicus.

Vierde advent, zondag 18 december 2022: Met wie spreek ik?
Lezing: Lucas 6: 32-38 en Thomas Merton, Zaden van Contemplatie
Overweging door Arjan Broers

Bidden wordt in onze cultuur vaak gezien als iets vreemd vrooms of kinderlijks, als het prevelen van vaste formules of als het indienen van een verlanglijstje bij de Grote Regelaar. Maar in wezen is het een manier om te wortelen in deze wonderlijke werkelijkheid en om er niet zelf het centrum van te hoeven zijn.
Een viering ter voorbereiding van de Langste Nacht: een tocht tussen theater Frascati en de Dominicus op 21 december, uit bekommernis met de velen die gebukt gaan onder de last dat zij het leven zelf zin moeten geven.

Kerstavond, 24 dec 19:00 en 22:00: Langer kijken
Overweging door Marcel Elsenaar

Kerstmis, daar zien we naar uit: een feest van licht in duisternis, een stille nacht . Er is veel nostalgie, herinnering aan vroeger, momenten vervuld van die vrede die in deze nacht is begonnen. Kunnen we dat doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen, oog in oog met de verschillende crises die onze wereld in haar greep houdt? Er is zoveel onrecht, zoveel oorlog, zoveel zorg over onze planeet. Misschien juist nu.
Kerstmis nodigt ons uit om een beetje opnieuw geboren te worden, onze hele menselijkheid te activeren door verhalen te lezen en te zingen. Dat doen we samen, we hebben elkaar daarvoor nodig. Kom daarom met velen. Juist nu moeten we samenkomen, en oog krijgen voor wat onaanzienlijk is als een pasgeboren kind in een stalletje in Bethlehem, als een jong twijgje aan een oude stronk waar niemand meer naar om kijkt.
Kerstmis daagt ons uit om opnieuw te kijken, langer te kijken, onze blik te verwijden. Om vervolgens te handelen naar die brede blik waarin ieder mensenkind telt, waarin verleden heden en toekomst ons iets laten voelen van de eeuwige die leven geeft, vrede geeft, elk moment opnieuw.
Voor de kerstavonddiensten moeten kaarten gekocht worden – dat kan op 4, 11 en 18 dec in de kerk na de dienst. Volwassenen € 5,- , kinderen (tot 14jr) € 2,50
Ook is er een mogelijkheid om de kaarten per post te bestellen, vanaf 2/12 – maar probeert u het aub zoveel mogelijk in de kerk – zelf of via andere Dominicusbezoekers.

Zondag 25 dec: Open Huis
Kerk open van 13:00u tot 23:00

Klik hier voor informatie over het Open Huis

Zondag 1 jan: Nieuwjaar – Wie luistert gaat zien met nieuwe ogen
Lezing Lukas 2: 21-40
Overweging door André Wesche

We staan op de drempel van de eerste dag van een nieuw jaar.
Durven we vooruit te kijken of blijven we op de oude vertrouwde manier kijken, gevangen in gister? Kan het licht van Gods komen ons verlichten?

Zondag 8 jan: Epifanie
Lezing Jesaja 60: 1-6
Overweging door Leontien Dekker

Het feest dat in het Nederlands vooral bekend staat onder de naam Driekoningen, op 6 januari, heet officieel Openbaring van de Heer: Epifanie (het oud Griekse woord voor verschijning). Anselm Grün maakt het nog specifieker. Hij schrijft: ‘Op het feest van de Epifanie vieren we het verschijnen van de heerlijkheid van God in ons vlees’. Wat betekent het dat Gods heerlijkheid verschijnt in mijn vlees? Dat mijn lichaam de plaats is waar Gods glans zichtbaar wordt?