foto-links

raamdom-gr

Namen voor Jezus – terugblik

Een korte terugblik van overwegingen gehouden in de Dominicus. Negentwintig namen:een zoektocht naar metaforen die een ruimte scheppen, waarin bevrijding, gerechtigheid en liefde gedijen. Wie is de Komende die wij verwachten? Jezus, icoon van de onzichtbare God. Overwegingen van André Wesche, Juut Meijer, Gerard Swüste, Henk Hillenaar, Claartje Kruijff en Niek Schuman.

Als een vreemdeling die zachtjes klopt op onze deur, zo gaat Jezus, de Gezalfde, de Messias, rond in onze wereld, in ons bestaan. Wie durft zijn veilige en vertrouwde wereld open te doen en de ontmoeting aan te gaan? Jesaja vertelt ons dat er geen wolf, panter, leeuw, beer of slang voor de deur staat, maar dat er een nieuwe wereld op aanbreken staat, dat het paradijs van verbondenheid eraan komt hier op aarde. En hoe ziet dat eruit? – André Wesche in zijn overweging VREEMDE, ONGRIJPBAAR ANDERS.

Ook ‘bruidegom’ is een naam voor Jezus. Of is het eerder het lang verwachte koninkrijk Gods dat ‘als een bruiloft is’ is? Waar een bruidegom niets is zonder bruid (m/v) en ieder zich op tijd klaar moet maken. En wie zorgen er voor de entourage, het licht en het feest? Jezus vertelt dit verhaal over een omhelzing tussen hemel en aarde die alleen mogelijk is als mensen zich voorbereiden. – Juut Meijer in haar overweging BRUIDEGOM

Eerlijk gezegd, van al die 29 namen die Huub Oosterhuis in zijn lied aan Jezus heeft toegedicht, vind ik ‘deur open’ op afstand de meest prozaïsche. Niet Jezus als een beschermende herder, een veelbetekenend woord, een droom van een mens, maar een plank die open en dicht kan, waar je in en uit en doorheen kunt. In de lezing van vandaag is het niet eens de deur van een paleis of een monumentaal pand. Het is de deur van een stal, een schapenstal. Je kunt je afvragen: is dit nu wel een geschikt beeld voor Jezus van Nazareth, een mens van wie we zingen dat we hem achterna willen?  – Gerard Swüste in zijn overweging DEUR OPEN

In het evangelie van Kerstmis – ‘In den beginne was het woord ‘ – verschijnt Jezus als Woord van God, als de mens door wie God tot ons spreekt. Johannes laat daarna Jezus zelf ook zeggen wie Hij is, in zeven ‘Ik ben’ woorden, waarvan het prachtige: ‘Ik ben de ware wijnstok’ het laatste is : Wij mogen geënt zijn op deze mens, deze Messias, als ranken op een wijnstok. Wat kan dit beeld, deze naam van Jezus, vandaag nog voor ons betekenen? – Lees meer van Henk Hillenaar IK BEN DE WARE WIJNSTOK

Als je wilt leven vanuit een grotere verbondenheid dan vergt dat moed. Om de teugels te laten vie- ren en om de controle los te laten. Om met nieuwe ogen te durven kijken naar een ander en naar jezelf en je eigen situatie. En je weet niet altijd wat je ergens voor terugkrijgt of waar een situatie op uit zal lopen. Dat kan spannend voelen, eng zelfs. – Claartje Kruijff in haar overweging MORGENSTER

Toen ik werd uitgenodigd om mee te doen in de serie ‘Namen voor Jezus’, was ik daar dubbel blij mee.. In het lied ‘Namen voor Jezus van Nazareth’ is de derde naam: ‘Jood’. Nu, dat wás hij, Jezus. Anderen gingen verder. ‘Koning der Joden’ noemden ze hem en de meesten moesten dan erg lachen, want het sloeg nergens op – behalve op een spottend tekstje bovenaan het kruis. Toch waren er anderen, vreemd uitgedoste lieden uit het oplichtende Oosten, die het serieus namen. Hun grootste geschenk, toen en nu, bestaat hierin dat zij (via Matteüs) ons de weg wijzen. – Lees de volledige overweging van Henk Hillenaar KONING DER JODEN

 

Terugblik: Zinnen in de nacht

Een overzicht van de toespraken in deze serie rondom Zinnen in de nacht, een serie rondom het boek Jesaja. Advent en Kerst in de Dominicuskerk.

Wat is troosten? Wat gebeurt er tussen iemand die wil troosten en iemand die zich laat troosten? Wat is de kracht van deze wederkerigheid? Pater van Kilsdonk heeft daar ooit een mooie definitie van gegeven en die geef ik graag aan u door: “Troosten is iemand bewust maken van zijn eigen kracht die sterker is dan alles wat nu gebeurt waardoor de toekomst verlamd lijkt. Troosten is een diepere laag aanraken onder de pijn waaraan iemand lijdt.” Dit gaat over echte verbinding en aandachtig naar elkaar kijken en luisteren en in de pijn en in de verlamming de eigen kracht van iemand in alle kwetsbaarheid opgraven en teruggeven. Dit gaat dus niet over relativeren, goedpraten,snelle oplossingen aanbieden, moraliseren, overnemen of “kop op” roepen. Echte troost geeft iemand iets terug wat die mens kwijt is en toch in zich heeft. Het verlost iemand uit het gevangen zitten in zichzelf en geeft weer ruimte en adem (geestkracht).Echte troost zet iemand in beweging. Hoor, een stem roept: “Baan voor de Levende een weg door de woestijn, een pad in de wildernis.” 
André Wesche in zijn overweging De nacht van troost

Wat wil je zeggen met het antwoord dat ‘de morgen komt, maar ook weer de nacht’? Houdt het dan nooit op? Oorlog, vluchtelingencrisis, de aarde die opwarmt. Kunnen we nog wel vertrouwen op een God die ons bevrijding heeft beloofd? Of is het reëler om daar maar niet meer op te rekenen? In elk geval wordt in dit fragment van Jesaja geen geruststellende hoop verkondigd, geen ‘stil maar wacht maar, alles wordt nieuw’. De wachter van Jesaja doet mij denken aan Prediker: ‘De toekomst herhaalt het verleden, de daden der mensen herhalen zichzelf, en nieuw is er niets onder de zon.’ Dat klinkt teleurstellend. Voor- en tegenspoed, vrijheid en angst, dag en nacht: de schaduwkant en de lichte kant van het bestaan blijven onlosmakelijk met elkaar verbonden, ze zijn niet los verkrijgbaar. Is er dan alleen gewapende vrede mogelijk is, nooit de echte vrede die Jesaja verderop wel in gloedvolle taal verkondigt, de vrede die voortkomt uit gerechtigheid?
Germain Creyghton in zijn overweging Nacht van waakzaamheid

Wij zijn mensen die steeds opnieuw moeten leren dat wij niet de wereld kunnen veranderen – maar wel hoe wij kijken, wat wij opmerken. En daarmee verandert er van alles.
Dat geeft niks, dat wij dat niet doorhebben. Daarom zijn we hier, vandaag. En daarom blijven we op een of andere manier leerling van die man, lang geleden, die wonderen sprak en deed: ‘Zoek en je zult vinden. Klop en er zal worden opengedaan’. Daar gaat geloof over: leren zien in vertrouwen.
En dat is geen zoete koek, dat leert ons Jesaja. Daarvoor moet je door de nacht, door het donker, door het niet-weten, het niet-zien, het schuilen voor je pijn in de slaap.  
Arjan Broers in zijn overweging Nacht van wijzer worden

Maar is de nacht alleen ellende en narigheid dan? Veel mensen, de natuur en ook de stad, ze komen in het donker toch ook tot leven? In de sterrenpracht van de nacht, de café ’s die juist dán de deuren openen, de muziek die lokt en vervoert en in het holst van de nacht jong en ook oud op de been brengt? De stille straten waardoor je na afloop weer naar huis terugkeert: nachten waarin liefde en vrede zich verspreiden Over het land, een slapende wereld waar je alleen nog maar van houden kunt alsof die uit het donker wordt geboren. Ook dat is nacht. Coulant tegenover wat verborgen moet blijven, de veilige omhulling voor het gesprek dat je overdag niet durft voeren. Het donker dat toedekt, verwarmt en relativeert, wat overdag soms onoverkomelijk lijkt.
Juut Meijer in haar overweging Nacht als vindplaats van licht

Geboorte is immers veel meer dan het eenmalig gebeuren dat het misschien kan lijken : ons leven begint in feite bij ieder hartslag opnieuw. Begin, geboorte blijven we ons gehele leven in ons meedragen. Dat mogen we ons op kerstmis realiseren, het ons herinneren. Het gaat vannacht om het niet te lokaliseren stukje licht, kracht, liefde in onszelf dat het dichtst raakt aan onze verlangens, aan onze talenten en mogelijkheden, dat steeds opnieuw in beweging gezet, opnieuw geboren moet worden : het gaat om onze ziel – als ik dat oude woord mag gebruiken – die onzichtbare kern die zich in den beginne in ieder van ons gevormd heeft en waarmee wij als volwassen mensen nog altijd richting geven aan ons leven. Dankzij die ziel kunnen wij steeds weer opnieuw beginnen, een beetje, of helemaal, soms zelfs heel radicaal. Op die ziel doet het Kerstkind een beroep. 
Henk Hillenaar in zijn overweging met Kerst Ere zij God in den hoge

Alle overwegingen, toespraken gehouden in de Dominicus staan zo snel mogelijk op onze website. Je leest ze hier.

ZACHTMOEDIGHEID EN KRACHT serie januari/februari 2016

Er worden nieuwe woonconcepten ontwikkeld. Iets tussen een hotelkamer en een tijdelijk appartement in. Waar je in en uit kan vliegen. Overal ter wereld. Er komt een hele nieuwe beweging op gang: The New Nomads. Flexibele mensen zonder vaste verbanden. Waar je werkt of neerstrijkt; het maakt niet zo veel uit. En het levert creativiteit op, er ontstaan nieuwe kruisbestuivingen dwars door culturele verschillen heen. Maar de nomaden van vroeger trokken intens met elkaar op – en wij doen veel alleen. De flexibele wereld hebben wij in de vorige eeuw ingezet.

Het EYE-museum vertoonde onlangs een serie over Japanse films. Daar draaide de film Tokyo Story, een hit in de jaren ’50. Opa en oma uit het platteland bezoeken de kinderen. Na een dag treinen zijn ze in Tokyo. ‘Wat ben je er snel’, zegt de vrouw verheugd. De kinderen hebben het druk, ze schenken hun ouders wat daagjes aan zee. Alleen de schoondochter, weduwe van een zoon, maakt echt ruimte. (De single: de hoeksteen van de samenleving?) Kort daarna sterft de vrouw. De kinderen hebben spijt. En nu kan opa wel wat troost gebruiken. Maar – de stad roept alweer. De kinderen willen iets van hun leven maken – en er is een honkbalwedstrijd. Voor jezelf kiezen is ook belangrijk. Maar waartoe?

Welke lijnen helpen wij doortrekken, naar de volgende generatie? Waar willen wij verblijven, wat voor huis maken wij? Een belangrijke christelijke waarde is zachtmoedigheid. Hoe verhoudt die waarde zich tot ‘je eigen leven ontwerpen’? In de praktijk lijken competitie en werkdruk te dwingen tot ‘scherpe keuzes maken’ – soms met een elleboog erbij. Gaan wij een andere weg? En leren wij onze kinderen niet de ‘fool’s compassion’: de zachtmoedigheid van de deurmat? Of maken wij ze liever een beetje hard; dat doen de anderen immers ook.

Hoe houd je hart in dit soms wel wat duistere landschap? (Zie afbeelding). Hoe ben je op een zachtmoedige manier krachtig of op een krachtige manier zachtmoedig?

Een serie diensten over zachtmoedigheid en kracht

download hier de folder Zachtmoedigheid en kracht

3 Januari 2016. Twee zachtmoedigen: Lingzhao en de Samaritaan. Annewieke Vroom

10 Januari 2016. Heb jezelf lief als je naaste. Claartje Kruijff

17 Januari 2016. Met zachte hand. Mirjam Wolthuis (Doopdienst)

24 Januari 2016. Tussen naastenliefde en eigenbelang; over geven en ontvangen. Agnes Grond

31 Januari 2016. De zachtmoedigheid en kracht van de Godin. André Wesche

7 Februari 2016. Koers houden. Henk Hillenaar

Jim Dine: The Little Heart in the Landscape. 1991. MoMA New York.

Jim Dine: The Little Heart in the Landscape. 1991. MoMA New York. 

Terugblik: Overal zijt Gij onzichtbaar gegeven

Een overzicht van de toespraken in deze serie rondom ‘Overal zijt Gij onzichtbaar gegeven’. Een serie waarbij in de Dominicus geprobeerd werd stil te staan, in bewondering en verwondering, met woord en zang en in stilte, bij die elementen en bij onze zintuigen als de plaatsen waar de geest werkzaam is en zich toont.

Wanneer wij bereid zijn de voeten te wassen van vele anderen, als van onze gelijken, zullen wij ook die ene ander naar wiens lichaam wij verlangen niet gebruiken, maar met hem of haar werkelijk liefde en leven delen.
Henk Hillenaar in zijn overweging Onzichtbaar aanwezig waar mensen elkaar aanraken

Het profetische vuur waarvan de Bijbel getuigt, kan ons helpen onderscheid te maken, door met inzicht en aandachtig waar te nemen wát het is, in onszelf en buiten onszelf, dat werkelijk tot leven voert: wat werkelijk menselijk is en wat niet. (…) Dat vuur dragen we met ons mee, wat we ook meemaken of doorstaan, hoezeer we ook de leegte voelen. We houden het vooral brandend als we het aan elkaar doorgeven, in het enthousiasme waarmee we ons werk doen, waarmee we zingen in een koor, mooie dingen maken, zorgen voor de schoonheid in de wereld, liefde geven, recht doen. Zo kan het vuur niet alleen onderscheidend zijn, maar ook verbindend en verenigend. Het is de potentie van het vuur dat het alles en iedereen meeneemt in de beweging van liefde naar God toe.
Germain Creyghton in zijn overweging Wie weet waar ooit het vuur begon?

Van de zomer op de fiets door het Gaasterland aan de zuidkust van Friesland, was er eindeloze lucht om mij heen en leek het alsof er alleen maar ruimte was. Ruimte die vrijheid, lichtheid en adem geeft.Met de armen wijd en mijn ogen omhoog zoog ik die onpeilbare wijdsheid in me op. Onbekommerd deel van een groter geheel. Zo zou ik me elke dag wel willen voelen. In een soort zorgeloze balans tussen er helemaal zijn aan de ene kant en niet uitmaken of ik ertoe doe met mijn leven hier op aarde aan de andere kant. In balans. Adem in en adem uit. Het is goed zoals het is.  
Mirjam Wolthuis in haar overweging Overal zijt Gij onzichtbaar gegeven

Wij zijn water. Water is een bron, een rivier, een zee. De kern van water is dat het kolkt stroom, vliet, vloeit, bruist. Welt uit de bron. Sitlstaand water is brak en dood. Water is worden. Beweging, verandering, transformatie maar ook: nieuw begin. In talloze scheppingsverhalen ontstaat leven uit water. Psychoanalytici – althans sommigen onder hen menen dat wanneer we dromen van oceanen of meren, het onbewuste zich roert. Dat is als het water zelf. We zien de oppervlakte, maar kennen niet de onmetelijke diepte die eronder verborgen ligt.
Colet van der Ven in haar overweging Water

Het is altijd weer die vraag: hebben we in de liturgie alleen mooie woorden of doen we er hier of elders ook iets mee? Stralen we iets uit? Op zoiets moet Paulus ook doelen als hij de inwoners in Korinthe oproept tot de goede geur van Jezus Messias. Die geur was kennelijk zoek. Ook reuk kan zoals Toon Telligen zegt, misschien wel breken, of je kunt te lang dezelfde geur nalopen, je blindstaren op jouw ene waarheid, dat het zo alleen kan zijn. En voor je het weet kom je dan in een kwade reuk te staan. We weten niet veel van wat daar in het multiculturele Korinthe aan de hand was. Wel dat de eenheid zoek was. Tussen christenen onderling en tussen christenen en anderen. Onenigheid alom – over levenswijze, de liefde onderling.
Juut Meijer in haar overweging Onzichtbaar gegeven in geur en smaak

Alle overwegingen, toespraken gehouden in de Dominicus staan zo snel mogelijk op onze website. Je leest ze hier.

Overal zijt Gij onzichtbaar gegeven

dienstenserie oktober – november 2015

Ons christelijk geloof vindt haar voedingsbodem deels buiten ons, in de Bijbel en de geloofstraditie, deels in onszelf, in de manier waarop wij het goddelijke in eigen bestaan, eigen ervaring mogen ontdekken. Maar van buitenaf aangereikt of van binnenuit ervaren, het is altijd de Geest Gods die bezielt, die geloof, inspiratie schenkt. ‘De geest Gods’, zingt de psalm, ‘vervult het aardrijk, en geeft het een stem’. Daarom worden wij mensen ’tempels van de geest’ genoemd.

De levensgrote vraag die dan opkomt luidt: waar komt de bezielende en inspirerende geest die dit alles draagt vandaan ? Het antwoord op die vraag weten wij niet: niemand weet wat leven is, niemand weet waar de levensgeest vandaan komt die door de wereld en door ons mensen gaat en die al wat is draagt. Dat is het mysterie van de schepping, Gods mysterie. En niemand heeft ooit God gezien of gesproken.

Waar we gelukkig wel iets van weten is hoe en waar, langs welke wegen die geest in mensen binnenkomt. Onze zintuigen, de plaatsen waar ons lichaam open is naar de wereld, vormen ook de toegang tot alle inspiratie in een mensenleven. De geest van kracht en sterkte, goedheid en liefde, maakt gebruik van ons voelen, ruiken en smaken, ons zien en horen, om haar intrek bij ons te nemen. Zo en zo alleen wordt zij als het ware de binnenkant van ons lichaam, dat wat wij graag onze ziel noemen.

Gods geest bezielt niet alleen ons, maar al het geschapene, al wat is. Zij bezielt de dingen, geeft ze vorm, laat ze groeien, staat toe dat ze sterven de geest geven om nieuw leven mogelijk te maken en zelfs voort te brengen. Zoals de geest zich aan de mens in diens zintuigen openbaart, zo manifesteert zij zich binnen de schepping in de vier elementen, de oervormen waarin de Geest Gods haar werk gegoten heeft: aarde, water, lucht en vuur. Wie iets over het geheim van de geest, over de ziel van de schepping en de ziel van de mens, wil zeggen komt altijd weer terecht bij die vier elementen, en bij de zintuigen van de mens. Daar heeft de geest haar werkterrein gekozen. Dáár is God overal onzichtbaar gegeven.

De komende weken proberen we stil te staan, in bewondering en verwondering, met woord en zang en in stilte, bij die elementen en bij onze zintuigen als de plaatsen waar de geest werkzaam is en zich toont. Hopelijk kan dat ons helpen iets dichter te naderen tot het transcendente, het goddelijke, het geheim dat de mensheid God is gaan noemen.

18 oktober: Onzichtbaar aanwezig in onze aanraking, overweging Henk Hillenaar
25 oktober: Onzichtbaar gegeven in het vuur van deze aarde, overweging Germain Creygthon
1 november: Allerzielen Onzichtbaar gegeven in de lucht die wij ademen, overweging Mirjam Wolthuis
8 november: Onzichtbaar gegeven in het water van de schepping, overweging Colet van der Ven
15 november: Onzichtbaar gegeven in onze geur, onze smaak, overweging Juut Meijer
22 november: Samendienst met de Ekklesia Amsterdam. Claartje Kruijff en Alex van Heusden houden de overweging.

De wortels van het kwaad

Veertigdagentijd in de Dominicus

Wat maakt dat mensen de grens tussen goed en kwaad overschrijden? Die vraagt houdt velen van ons bezig door alle oorlog en geweld die dichtbij en veraf plaats vinden. In deze veertigdagenperiode van bezinning en inkeer onderzoeken we ‘het’ kwaad. Maar het kwaad is geen zelfstandige macht. Het is niet de abstracte tegenspeler van God, zoals het kwaad vroeger in de figuur van de duivel werd voorgesteld. Het kwade behoort tot het domein van de mensen. Mensen hebben volgens de bijbel de keuze tussen goed of kwaad (Deut. 30 leven of dood, geluk of ongeluk, zegen en vloek). Waar die keuze op het kwaad valt, wordt pijn veroorzaakt en lijden. In het besef dat er in de mens neigingen en begeertes bestaan die hem in de richting van dat ‘kwaad doen’ kunnen bewegen, benadrukt de Schrift steeds weer de noodzaak van ommekeer, vergeving, herstel uit zonde, om terug te keren naar het pad van ‘goed doen’.
Omdat het kwaad van de mensen is, zal de vraag ‘waarom laat God dit toe’ niet klinken in deze serie. We denken immers de almacht van God en zijn bemoeienis met de wereld niet meer in actief handelende termen. Eerder belijden we God als liefde of verbeelding van alles wat het leven goed en waardevol maakt. God is in de bijbel het appèl tot naastenliefde en rechtvaardigheid, of de bondgenoot van de mens in de strijd tegen de chaos.

Door bij het kwaad stil te staan willen we bewustwording op gang brengen over waar om ons heen wortels van kwaad liggen. We willen verhelderen wanneer en waarom mensen die grens overgaan van ‘menselijk’ naar ‘onmenselijk’. En hoe kunnen we onszelf en elkaar behoeden voor dergelijk gedrag. Wat geeft tegenspel, wat behoedt, wat kan iemand weerhouden om tot gewelddadig verzet, moord, roof etc over te gaan. Meer concreet en toegespitst op onze diensten zoeken we naar wat de bijbelse verhalen ons in deze te bieden hebben. En naar wat het betekent te geloven in een God die mens is geworden, heeft geleden en is gestorven als gevolg van de mechanismen van het kwaad.

Woensdag 18 februari Aswoensdagviering met Germain Creyghton.
Zondag 22 februari ‘Kennis van goed en kwaad‘ overweging van Colet van der Ven.
Zondag 1 maart ‘Het kwaad in de mens’ overweging van Henk Hillenaar.
Zondag 8 maart ‘De ogen van een ander’ overweging van Mirjam Wolthuis met speciale gast Shura Lipovsky (zang, gitaar, joodse liederen).
Zondag 15 maart ‘Als het aanzien taant – doodswens uit rivaliteit’ overweging van Juut Meijer.
Zondag 22 maart Kinderoverweging: ‘Ik ben boos’‘ met overweging van Annewieke Vroom.
Zondag 29 maart ‘Met zijn allen!‘ overweging van Gerard Swuste.
Donderdag 2 april Witte Donderdag met Andre Wesche
Vrijdag 3 april Goede Vrijdag met Henk Hillenaar
Zaterdag 4 april Paasavond met Mirjam Wolthuis
Zondag 5 april Paasmorgen met Claartje Kruijff