een inleiding op het thema door Juut Meijer

Voor sommigen kan de taal in de liturgie niet vernieuwend genoeg zijn, anderen (en soms dezelfde) kunnen ook blij worden als de herkenbare tonen van een ouderwetser formulering soms opklinken. ‘’Ontroerend, dat de dienst begon met Onze Hulp’ , zeggen bezoekers soms . ‘Dat gebed, dat lied – ik heb het al zo vaak gezongen, ik hoorde het als nieuw’. Het kan een vangnet zijn, die oude taal. Taal kan je leven omarmen. Een wonderlijke en kennelijk soms ook troostrijke ervaring kan dat zijn, als woorden die je al zo vertrouwd zijn blijven opklinken en je leven als het ware inbedden in de lange duur.

Ik moest eraan denken toen een oud-koorlid me vertelde over wat hem overkwam , toen zaterdag 7 februari bij de koorreünie er onvoldoende partituren aanwezig bleken te zijn van ‘Niksers’ en Tom Löwenthal het koor uitnodigde te proberen dat lied dan zonder partituur te zingen. ‘’Ik kende het nog helemaal’’, zei het oud- koorlid dat ik sprak, ‘’na al die jaren en niet alleen ik, ook anderen zongen het zo, het hele lied uit het hoofd. Je voelde de woorden opkomen, we zongen ze van binnenuit en ik stond er versteld van dat dit me na al die tijd van afstand genomen te hebben nog zo ontroeren kon’’.

Er is dus iets te zeggen voor ‘’woorden die herkenbaar blijven’’, dacht ik bij mezelf. Dezelfde woorden herhalen en zingen, is dus waardevol op zichzelf. Stel dat niet keer op keer diezelfde woorden gezegd en gezongen zouden zijn, wie zou ze herkennen, laat staan zich kunnen toe eigenen? Maar wat te doen als je deze liederen niet kent, als je nog maar kort in de Dominicus komt, als je nauwelijks of niet opgegroeid bent met bijbelse beelden en woorden? Wat vraagt onze huidige tijd in dat geval van ons taalgebruik?

En zo ben ik bij het thema van de taalconferentie op 18 april ‘’Taal die beweegt’’. Over taalvernieuwing zou die dag moeten gaan, hebben we gezegd. Dat thema, dat ons in de liturgie van de Dominicus vanaf het allereerste begin heeft beziggehouden: het zoeken naar een taal die mensen in de eigen tijd nog raken en bereiken kan. Letterlijk ‘in beweging brengen’. Taal die verstaanbaar is , verrassend, uitdagend, ook in een tijd waarin voor velen de verbinding met kerk en christelijke traditie is zoekgeraakt. In de verkondiging, in de gebeden en in de liederen evenzeer.

Maar moet taal zich altijd vernieuwen om ons te blijven bewegen? In deze tijd, waarin zoveel mensen vervreemd raken en de taal van de kerk niet meer wordt verstaan, zou je zeggen van wel. Maar een nieuwe bijbel vertaling roept bij de een herkenning op (nu begrijp ik het eindelijk) maar bij een ander, die het om de grondtekst te doen is, vragen en kritiek.

Welke wegen staan hier voor ons open. Zijn er nieuwe kansen? Zijn er ook grenzen aan vernieuwing van de taal? En waar liggen die dan? Vier sprekers van buiten zullen ons deelgenoot maken van hun gedachten hieromtrent en we hopen dat u allemaal komen zult.

Om het jubileumboek aan te schaffen, natuurlijk! Er als eerste bij te zijn! Om feestelijk het glas te heffen om half 5. Maar – even feestelijk – ook inhoudelijk te worden uitgedaagd en ons jubileum niet alleen onder elkaar te vieren maar met wie weet hoeveel anderen, uit het land. Dit zijn vragen die tenslotte niet alleen bij ons leven, maar die veel meer mensen zullen bezighouden. Overal in de kerken en op de rand daarvan. En in nieuwe geloofsgemeenschappen al evenzeer.

Hierbij nog een keer de bijbehorende informatie:
U/je kunt zich opgeven voor de conferentie, al dan niet in combinatie met het boek, door een mail met uw naam en adresgegevens en omschrijving van uw bestelling te sturen naar: dominicusconferentie@gmail.com en het bedrag (conferentie €20. Incl. boek €37,50) over te maken op IBAN NL79 ABNA 0431 3475 65 t.n.v. J.M.Bavinck, Amsterdam.

Juut Meijer is  pastor in de Dominicus en initiator van de feestelijke jubileumconferentie “Taal die beweegt”.