De regels van het Onze Vader zijn eeuwenoud en worden wereldwijd gebeden. Het Onze Vader wordt ook wel eens ‘het gebed der oecumene’ genoemd.
Er zijn mensen die nooit meer een stap in een kerk hebben gezet en toch vragen om het Onze Vader op hun uitvaart. Een jongeman vertelt dat het voor hem, vanuit zijn streng gereformeerde jeugd, een uitgehold en verschraald gebed is geworden. Het raakte hem niet meer. Totdat hij in een kerk in Londen komt en het gebed als nieuw hoort maar nu in een andere taal dan zijn moerstaal: ‘ Thy Kingdom come, Thy Will be done, on earth as it is in heaven.’ Bij de Indiëherdenking zingen mensen met een Jappenkampverleden en hun families samen de Indische variant van het Onze Vader.
Dit gebed herbergt grote menselijke thema’s en is, ook in tijden van beproeving, een krachtbron en oriëntatiepunt voor velen gebleken en nog. Het eerste woord van het gebed zet al aan tot gezamenlijkheid: Onze Vader.
In het Lucas evangelie zijn deze gebedsregels het antwoord van Jezus als zijn leerlingen hem vragen: Heer, leer ons bidden. De versie volgens Lucas is korter dan die volgens Mattheus. In het evangelie volgens Mattheus maakt het Onze Vader deel uit van de Bergrede.
Er zijn allerlei versies, vertalingen en varianten van dit gebed. Katholieken bidden een kortere versie dan protestanten. Joden bidden het niet maar herkennen wel delen van het gebed uit hun eigen traditie. Moslims hebben gebedsregels die op het Onze Vader lijken: het al-Fatiha, de eerste soera, het eerste hoofdstuk uit de Koran.
De komende zeven zondagen concentreren we ons op dit gebed. We overwegen de gebedsregels één voor één en zullen samen onderzoeken en overwegen wat woorden als heilig, koninkrijk, wil, brood, schuld, vergeving en verlossing ons in onze huidige context te zeggen hebben.
Zondag 13 januari: Onze Vader die in de hemel zijt
‘Onze vader die in de hemel zijt…’, het oudste gebed, het gebed dat Jezus ons leerde en dat alles zegt wat van belang is binnen een verbond. Maar het beeld van God als vader is afgodisch geworden, heeft met name vrouwen buitengesloten en kopschuw gemaakt. Hoe kunnen we een ander Godsbeeld ontdekken dat uitnodigt en ruimte geeft om het oude gebed weer te kunnen bidden?
Overweging door Agnes Grond
Zondag 20 januari: Uw Naam worde geheiligd
Hoe is uw naam, vroeg Mozes aan God. ‘Ik ben die wordt’, was het ontwijkende antwoord. En terecht, want het heilige wijkt en is niet goed te benoemen. Toch moeten we er ruimte voor maken en dat vinden we moeilijk in ons bijna perfecte polderland. We zijn zo ongelofelijk goed geworden in het aanwijzen, analyseren en oplossen van problemen, dat het heilige in de verdrukking komt. Ze toont zich immers op momenten die lijken op problemen die moeten worden opgelost.
Overweging door Arjan Broers
Zondag 27 januari: Uw Koninkrijk Kome
Met het woord koninkrijk staan we in het centrum van Jezus’ boodschap. Wat toen ‘nabij’ was, durven we daar nu – tweeduizend jaar later – nog steeds op te hopen, nog steeds voor te bidden? Hebben velen van ons niet, met Reve, ooit de gedachte gehad: “Dat koninkrijk van U, weet U wel, wordt dat nog wat?” Wanneer Farizeeën vragen wanneer het koninkrijk komt, antwoordt Jezus: “De komst van het koninkrijk van God laat zich niet aanwijzen (…) maar weet wel: het koninkrijk van God is in uw midden”. Het is er al en toch blijven we uitzien naar de komst ervan. Dat lijkt op het eerste gezicht een woordenspel om een moeilijk theologisch probleem te omzeilen. Maar het kan ook een uitnodiging zijn om los te komen uit onze beperkende koninkrijken. Om te kunnen leven middenin de wereld zonder erdoor te worden opgeslokt.
Overweging door Eva Martens
Zondag 3 februari: Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel
Uw wil geschiede? Voor ons als autonome individuen met een vrije wil anno 2019 is dit een spannende gebedsregel. Want soms lijkt die wil van ons overvraagd en lopen we tegen onze eigen grenzen op. Je zou zomaar verlangen naar een andere wil waar je je aan overgeven kunt. Maar is er een grotere bedoeling en wat snappen wij daar van? Uit het gebed wordt duidelijk dat die wil van Godswege in ieder geval te maken heeft met een ons. En met genoeg brood en vergeving en verlossing voor allen.
Overweging door Claartje Kruijff
Zondag 10 februari: Geef ons heden ons dagelijks brood
Het Onze Vader is voor moslims meestal een onbekend gebed. Dat is op zich verwonderlijk, omdat de Koran ook een soort ‘onze vader’ heeft waarmee moslims altijd hun gebedsdienst mee aanvangen. De parallellen gaan verder. De gebedsregel ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’ is via diverse verhalen verweven in de islamitische traditie, waarbij de persoon Abraham vaak wordt geassocieerd met brood. Brood is ook het symbolische voedsel dat hemel en aarde met elkaar verbindt.
Overweging door Enis Odaci
Zondag 17 februari: Vergeef ons onze schuld, zoals ook wij vergeven onze schuldenaren
Iedereen wil vergeven worden. Genade is het mooiste dat er is. Maar precies in deze bede van het Onze Vader zit dat venijnige extra zinnetje: ‘zoals ook wij vergeven onze schuldenaren’. Werk aan de winkel voor iedereen die het durft te bidden. Wat is vergeving, hoe ontvang je het en hoe word je zelf genadig? Misschien wel de moeilijkste vragen uit het beroemde gebed van Jezus.
Overweging door Alain Verheij
Zondag 24 februari: Houd ons staande in de beproeving en verlos ons van het kwaad
Tenslotte bidden we om verlossing van het kwaad in allerlei vorm: het kwaad waartoe wij ons laten verleiden of dat we zelf veroorzaken; het kwaad dat ons overkomt, in geweld van mens of natuur, of in een ziekte die langzaam insluipt in ons leven. Het kwaad kan ons radeloos maken, vooral als het goede mensen treft en niet oplosbaar is. In ons bidden kunnen we het kwaad evenmin oplossen, maar brengen we het wel in relatie tot God, Ik-zal-er-zijn. We bidden om verlossing in de hoop dat we in onze radeloosheid toch niet reddeloos zijn.
Overweging door Germain Creyghton
Volg ons op