In ‘Dromen van vrijheid’ vertelt Marja haar verhaal over de jaren dat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog in jappenkampen verbleef, in wat toen nog Nederlands-Indië was. Het is gebaseerd op de jeugdherinneringen van Truus Huizenga, die ze aanvankelijk aan Lieke vertelde maar gaandeweg ook steeds meer zelf opschreef.
door: Carla van der Heijden
Aan het begin van het boek is Marja 9 jaar en aan het einde 12. Zij vertelt wat ze meemaakte en wat er in haar omging. We kijken als het ware met haar mee. We gaan met haar en haar broer naar vader, die eerder dan de rest het gezin gevangen zit, en smokkelen briefjes tussen de ouders op en neer. Daarna, als ook zij zich met haar moeder, zusje en broertjes moet melden, reizen we mee van het ene kamp naar het andere. We staan met haar in de rij bij de gaarkeuken, zorgen voor de kleinere kinderen en maken poppenwiegjes van notendoppen voor hen, zaaien tomaten in het kamp, borduren een kleedje met kerstmis. We zien wat zij zag, horen wat zij hoorde en zijn bang, verdrietig en soms ook blij, samen met haar. Maar het alles overheersende gebrek aan eten, de honger, dat kunnen we niet navoelen.
Bij het lezen groeide bij mij de bewondering voor de vindingrijkheid, de creativiteit en de veerkracht van het gezin van Marja. Belangrijk is de rol van de moeder: zij bewaart de rust, het vertrouwen en de hoop. En zij koestert enkele belangrijke rituelen: Zo blijven ze bidden, ook voor het weinige eten, worden de verjaardagen gevierd en staat er altijd een foto van het gezin en van de afwezige vader op een geïmproviseerd tafeltje, met een takje of bloemetje erbij, soms geknutseld van papier en draadjes.
De rituelen geven ook Marja houvast en uiteindelijk krijgen de jappen, met al hun treiterijen, dit gezin niet klein en tenslotte zal het voltallig naar Nederland reizen. Marja is dan nog net zo lang als ze voor de oorlog was, door het gebrek aan eten is ze niet gegroeid, maar innerlijk is ze welhaast volwassen geworden.
Achter in het boek staat dat er een educatief project ontwikkeld zal worden voor groep 7 en 8 van de basisschool. Dat suggereert dat het vooral geschreven is voor kinderen van 10 tot 12 jaar, net zo oud als Marja dus. Maar eigenlijk is het een boek voor iedereen tussen de 10 en 100, om in één adem uit te lezen. En er daarna nog heel lang mee bezig te zijn, ook omdat het niet alleen maar fictie is en dat we dat weten.
Dromen van vrijheid is in augustus 2015 verschenen bij uitgeverij Leopold, het kost 14,99 (E-book 11,99) Het is verkrijgbaar in de boekhandel en ook bij de boekentafel van de Dominicus.
Tot eind 2015 is in het Museon te Den Haag een vitrine ingericht met authentieke voorwerpen uit het oorlogsarchief van Truus Huizenga. Een aantal daarvan komt in het boek voor, zoals de doopjurk, het kerstkleedje van Truus/Marja, het koffertje van haar broer/Peter en het receptenboekje dat haar nichtje/Nettie voor haar moeders verjaardag maakte.
Vanaf januari 2016 zal een uitgebreidere tentoonstelling rond het boek te zien zijn in het museum van het Indisch Herinneringscentrum te Arnhem. De voorwerpen uit het oorlogsarchief van Truus zullen daar aangevuld worden met voorwerpen uit het museum. Aan boek & tentoonstelling wordt dan dat educatief project gekoppeld voor groep 7 en 8.
Carla van der Heijden is geestelijk verzorger, ritueel begeleider en mediator www.verhaalenrite.nl
Volg ons op