Het Hoge Woord: Tien Woorden
Het hoogtepunt van de Thora, het middelpunt, de tekst waar alles om draait. En het is vreselijk radicaal. Er is maar een weg. Het zijn harde woorden, maar ze zijn wel duidelijk. Iedere dinsdagavond wordt er gelezen in de Dominicus. Jan Nieuwenhuis las dinsdagavond met ons Exodus 20, 1-17.
Jan Nieuwenhuis nam ons bij de hand en hield ons bij de les. Hij vertelde ons dat hij hier niet als rechter zat, niet om te oordelen, maar om te vertellen hoe hij het beleeft. “Ik vind het leuk, naja leuk, zalig”, sprak hij aan het eind van de avond.
Over boterhammen met hagelslag, komma’s, toekomstvisioenen en verminkingen van God. Een impressie van de avond.
Voor we de tekst lazen kregen we vast wat opmerkingen mee..
* We hebben het over Tien Woorden. Niet over geboden. God sprak al deze woorden. Het enige wat God echt kan doen is woorden spreken, hij slaat niet.
* Waarom zouden er Tien Woorden zijn? “Gebruik je geboden maar”, gebood de moeder van Jan bij een boterham met hagelslag. 10 Vingers zijn er nodig om de Woorden te tellen.
* De Tien Woorden lezen we in de enkelvoudige wijs én als imperatief. Jij zal. De Tien Woorden zijn tot mij persoonlijk gericht (“Jij, dat wil zeggen ik of wij”) én een toekomstvisioen. Een toekomstvoorspelling: hoe het zal worden. We maken hier even een uitstapje naar Openbaringen en zien het toekomstvisioen “en de zee is niet meer”. Dan zullen we elkaar eindelijk ontmoeten. Wij zijn krankzinnig, zo vertelt Jan ons. Wij gaan naar de zee als het warm is, maar de zee moeten we hier zien als een afgrijselijk monster. Het grote monster wat mij tegenhoudt. “En de zee is niet meer.” We zullen elkaar eindelijk ontmoeten.
We lazen de vertaling van Huub Oosterhuis en Alex van Heusden uit ‘En dit zijn de namen’. Onderweg oogsten zij lof van Jan ‘ontledigen, ja dat is echt het goede woord’ ‘bij de andere vertalingen is hier iets mis gegaan en is God verminkt geraakt’.
Om maar meteen bij de verminking te beginnen: we hebben het hier over een komma die alles verpest. Door deze verminking zijn we God gaan zien als een strenge, gebiedende God. De bevrijdende God is verschraald. Dit heeft een ongelooflijk effect.
De Nieuwe Bijbelvertaling:
Toen sprak God deze woorden:
Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij heeft bevrijd.
Wij lezen de vertaling van Huub Oosterhuis en Alex van Heusden:
God sprak en zei al deze woorden,
hij sprak:
Ik, JHWH, ben jouw God,
ik die jou uitgeleid heb uit het land Egypte, uit het diensthuis.
Ik die jou uitgeleid heb. Ik ben met jou uitgeleid geworden. Een zelfmanifestatie van God. Hij ís. Niet: Ik ben jullie God, het is jóuw God. Ik ben met jou weggeleid. Met mij de bevrijding door. Hij geleidt mij. God is degene die alles doet en ik mag met hem mee naar de toekomst. Ik ga aan zijn hand en dat is mijn leven. God is niet alleen de Bevrijder, maar ook de Bevrijde. Net als ik.
Hoe Jan het diensthuis leest? Dat je niet bent wie je wil zijn, daar wil je uit. Van jezelf afkomen en worden wie je zelf bent. God is niemand anders dan wie bevrijdt.
We hebben het ook over het Tweede Woord. Dat gaat onder andere over immoraliteit, volgens Jan. God heeft alles met de naaste te maken. De liefde tot de mensen is de kracht van God.
Over het Vierde Woord: “In mijn hart ben ik een groot voorstander van rust. Het geeft de zevende dag een ander cachet. Het is de zevende dag waarin alles wordt voltooid. De zevende dag is een voorproefje van de Nieuwe Orde.” En: “Als je 90 bent, nemen die rustdagen toe. Dat is heerlijk.”
De avond is veel te kort, deze tekst ook. Iedere dinsdagavond wordt er in de pastorie van de Dominicus gelezen. Kom ook eens, dan mis je niets.
Kenmerkend voor Jan, sloot hij de avond af:
“De 10 Woorden zijn een richtingwijzer, een ANWB-bord en of we het kunnen? Slaap er maar een nachtje over…”
Petra Meijerhof (28) komt graag in de Dominicus. Ze is redacteur van DominicusAmsterdam.nl en van de facebookpagina van de Dominicus.
Volg ons op